Bij verwondingen, bacteriën en virussen gaat het lichaam van een paard direct aan het werk om de ziekte te bestrijden of de verwonding te herstellen. In een aantal gevallen krijgt een paard koorts. Koorts wordt vaak gezien als ziekte, maar het is een aanwijzing of beter gezegd een symptoom dat er iets gaande is. Het lichaam probeert bijvoorbeeld een bacterie te bestrijden. Overigens is het belangrijk om te weten dat de hoogte van de koorts niets zegt over de ernst van de onderliggende oorzaak. Het is echter belangrijk om te ontdekken hoe hoog de koorts is om het verloop van de koorts te kennen: neemt het af of stijgt het juist? Maar waarom is het belangrijk om dat te weten en hoe meet je dan die koorts?
De normale lichaamstemperatuur van een paard
Om te ontdekken of een paard koorts of verhoging heeft, is het belangrijk dat je weet wat de normale lichaamstemperatuur is. Hierbij is er ook een verschil tussen de temperatuur tijdens rust en na inspanning. Na inspanning zal de lichaamstemperatuur namelijk wat hoger zijn, daarom meet je de temperatuur altijd in rust. De normale lichaamstemperatuur van een paard ligt tussen de 37 en 38 graden tijdens rust. Overigens is het ook verstandig om een dierenarts te raadplegen bij een ondertemperatuur vanaf 36,5 graden en lager. Zit de temperatuur tussen de 38,4 graden en 38,8 graden? Dan is er sprake van verhoging. Vanaf 38,9 tot 41 graden spreken we over koorts en wanneer de temperatuur hoger is dan 41 graden is er sprake van hoge koorts.
Extra opletten bij hoge koorts
Koorts is dus een teken dat er iets aan de hand is met het paard. Je moet de koorts bijhouden omdat het om kan slaan naar hoge koorts, waarbij er een verhoogd gevaar is. Sterker nog, hoge koorts kan uiteindelijk leiden tot de dood. Bij dermate hoge lichaamstemperaturen veranderen de eiwitten in het lichaam van structuur. Het lichaam kan het zelf niet meer oplossen en heeft ondersteuning in de vorm van medicatie nodig. Wanneer dit niet gebeurt, is de kans aanzienlijk dat het paard komt te overlijden.
Signalen voor het meten van koorts
Natuurlijk hoef je niet iedere dag de temperatuur op te meten. Bij een paard merk je al snel dat het niet lekker is. Het eerste dat je merkt aan een paard dat zich niet goed voelt, is zijn verminderde eetlust. Eet je paard minder? Dan is het al een teken dat je alert moet zijn. Daarnaast is het paard sloom en lusteloos. De meeste paarden die koorts hebben laten hun hoofd hangen. Merk je dat je paard zich niet lekker voelt? Het is dan een zaak om de temperatuur te gaan meten.
Wat kan de oorzaak van koorts zijn?
De oorzaak van koorts kan uiteenlopen van onschuldig tot dodelijk, waardoor het belangrijk is om koorts altijd serieus te nemen. Enkele voorbeelden van oorzaken van koorts zijn influenza, rhinopneumonie, abcessen, long- en darmontsteking en bloedvergiftiging. In enkele gevallen is het al snel duidelijk wat de oorzaak van de koorts is, bijvoorbeeld bij een ontstoken wond.
Temperatuur meten
Het is vrij eenvoudig om de temperatuur van een paard te meten. Je kan heel goed een normale digitale koortsthermometer gebruiken. De beste manier om de koorts te meten met daarbij de meest accurate weergave is door de temperatuur niet alleen met een digitale thermometer te meten, maar juist om dit rectaal te doen.
Temperatuur bijhouden
Je hebt je paard getemperatuurd en daar is een verhoging van de temperatuur of (hoge) koorts uitgekomen. Nu is het belangrijk om te gaan kijken hoe het verloop van de temperatuur is. Daalt de temperatuur langzaam tot een normale waarde? Waarschijnlijk redt het lichaam zich =zelf om het virus of de infectie weg te werken. De keerzijde is ook dat je paard net aan het begin van de infectie of het virus zit en dat de koorts nog flink kan gaan stijgen. Die enorme stijging naar mogelijk hoge koorts is nu wat je graag wilt voorkomen. Daarom is het erg belangrijk om de koorts bij te gaan houden. Pak een schrift of notitieblok en schrijf daar na ieder keer temperaturen de gemeten lichaamstemperatuur. Omdat je kort na het mesten van het paard een hogere temperatuur meet, is het belangrijk dat je na het mesten temperatuurt – het liefst twee keer per dag. Bij koorts is eten voor een paard niet zo gewichtig. Wel is het belangrijk dat het paard voldoende drinkt om uitdroging te voorkomen. Door de hogere lichaamswarmte zal het sneller dan anders vocht verliezen. Als het paard niet genoeg drinkt, moet je zeker de dierenarts bellen, er kan dan een infuus worden aangelegd.
Rust is het beste medicijn
Een paard met koorts mag niet werken en mag dus niet worden opgezadeld om mee te rijden en zeer zeker geen intensieve sporten uitoefenen, zoals springen. Geef je paard de tijd en haal het dan ook weg bij andere paarden, zodat het in alles rust kan herstellen. Het vermijden van contact met andere paarden is niet alleen belangrijk om het paard rust te geven: je weet nog niet wat je paard mankeert en of het mogelijk besmettelijk is voor andere paarden.
Ondertemperatuur
Zoals eerder vermeld is er bij een temperatuur van 36.5 graden of lager sprake van een ondertemperatuur. Wellicht ben je opgelucht omdat er geen sprake is van koorts, maar ook bij ondertemperatuur is er iets aan de hand met je paard. Het paard raakt in shock, door een snelle bloeddrukdaling als mogelijke gevolg van hartfalen, hevig bloedverlies, hevige diarree, ernstige koliek, een allergische reactie, vergiftiging of neurologisch problemen. Bij een ondertemperatuur is het dan ook van belang dat er onderzocht wordt wat de onderliggende oorzaak is. Dit kan namelijk zeer ernstig zijn waarbij medisch handelen vereist is. Bij ondertemperatuur zal het paard snel maar oppervlakkig ademen, wordt het lusteloos en suf, en kan het uiteindelijk zelfs in een coma belanden. Bel direct de dierenarts bij deze symptomen, zeker in combinatie met een ondertemperatuur.
